Theo thống kê, hiện nay toàn quốc có 315 trường phổ thông DTNT ở 49 tỉnh, thành phố với 109.245 học sinh nội trú. Trong đó, trường phổ thông DTNT tỉnh có 59 trường, cấp huyện có 256 trường; có 3 trường phổ thông DTNT trực thuộc Bộ GD&ĐT gồm: Phổ thông vùng cao Việt Bắc, Hữu nghị 80 và Hữu nghị T78. Về quy mô, trung bình các trường cấp tỉnh có khoảng 600 học sinh/trường, cấp huyện khoảng 290 học sinh/trường.

Đội ngũ giáo viên giảng dạy tại các trường phổ thông DTNT không ngừng được nâng cao cả về số lượng và chất lượng. Đến nay, toàn quốc có 12.765 giáo viên giảng dạy tại các trường phổ thông DTNT. Ngoài việc thực hiện giảng dạy theo quy định, đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên các trường còn phải thực hiện các nội dung giáo dục đặc thù như: Quản lý và hướng dẫn học sinh sinh hoạt nội trú, tự học, học tiếng dân tộc...

Về cơ sở vật chất, trong những năm qua với sự quan tâm đầu tư của Đảng và Nhà nước, cơ sở vật chất các trường phổ thông DTNT đều được đầu tư trang thiết bị dạy và học tương đối đồng bộ. Thiết bị dạy học của các trường phổ thông DTNT so với các trường phổ thông cùng cấp học tại địa phương về cơ bản được cung cấp khá đầy đủ như: Thiết bị thực hành thí nghiệm, hỗ trợ dạy và học (đèn chiếu, máy tính...), đồ dùng dạy học. Hệ thống nhà ở nội trú đa số được đầu tư xây dựng kiên cố, bảo đảm an toàn, tiện lợi cho việc sinh hoạt và học tập cho con em đồng bào các dân tộc.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ phát biểu chỉ đạo Hội nghị

Với sự quan tâm đầu tư cả về con người và cơ sở vật chất, chất lượng giáo dục tại các trường phổ thông DTNT không ngừng được nâng cao, luôn đạt mức ngang bằng hoặc cao hơn so với chất lượng các trường phổ thông cùng cấp đóng trên địa bàn. Tỷ lệ học sinh các trường DTNT thi đỗ tốt nghiệp luôn đạt 95-98%, đỗ thẳng vào các trường cao đẳng, đại học trung bình trong 5 năm (2012-2017) là 32%; trong đó, có những trường đạt 70-90%.

Tuy nhiên, giai đoạn 2008-2018, hệ thống các trường phổ thông DTNT cũng còn những hạn chế nhất định như: Mạng lưới và quy mô trường phổ thông DTNT phát triển không đồng đều theo phân bố của người dân tộc thiểu số (DTTS) trên phạm vi toàn quốc; việc tuyển sinh được các địa phương thực hiện theo chỉ tiêu tuyển sinh được giao hàng năm mà chưa tính đến yếu tố như quy hoạch, nhân lực, nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của từng địa phương; việc thành lập các trường phổ thông DTNT liên cấp ở một số địa phương chưa có sự chuẩn bị tốt về điều kiện phục vụ, nuôi dạy... Số học sinh tốt nghiệp từ cấp THCS lên cấp THPT trong trường phổ thông DTNT còn thấp (số học sinh tốt nghiệp lớp 9 được vào lớp 10 chiếm 15,6%), từ đó gây lãng phí trong đào tạo cả về nguồn lực kinh tế cũng như tạo nguồn cán bộ DTTS. Hiện nay, học sinh nội trú được hưởng 80% mức lương tối thiểu. Mức hỗ trợ này không bảo đảm cho việc nuôi dạy học sinh ăn, ở và sinh hoạt tại trường trong một năm học nếu không có sự hỗ trợ của gia đình và cộng đồng...

Quang cảnh Hội nghị

Tại Hội nghị, các đại biểu đã tham gia nhiều ý kiến chia sẻ kinh nghiệm, cách làm hay, những khó khăn bất cập trong hệ thống các trường phổ thông DTNT. Từ đó, đưa ra những đề xuất, kiến nghị với Đảng và Nhà nước, Bộ GD&ĐT có những cơ chế, chính sách cho hệ thống đào tạo tại các trường phổ thông DTNT, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học cho con em đồng bào các dân tộc trong cả nước.

Phát biểu ý kiến chỉ đạo tại Hội nghị, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đánh giá cao những kết quả mà hệ thống các trường phổ thông DTNT trong cả nước đã đạt được trong thời gian qua. Bộ trưởng khẳng định: Đảng và Nhà nước đã, đang và sẽ tiếp tục quan tâm đến sự nghiệp giáo dục cho con em đồng bào DTTS. Hệ thống các trường phổ thông DTNT thực sự là vườn ươm tài năng cho con em đồng bào các dân tộc; là nơi đào tạo nguồn nhân lực quan trọng cho bộ máy cấp ủy, chính quyền cơ sở, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.

Bộ trưởng nêu rõ, thời gian tới cần tiếp tục rà soát hệ thống các trường phổ thông DTNT, lực chọn các trường tiêu biểu để xây dựng thành các trường chất lượng cao. Nghiên cứu đề xuất xây dựng các trường DTNT vùng, mở rộng mô hình giáo dục hòa nhập... Bộ GD&ĐT ghi nhận những kiến nghị, đề xuất của các địa phương, tổng hợp báo cáo Chính phủ để có những cơ chế chính sách phù hợp,  tạo điều kiện thuận lợi nhất cho công tác dạy và học cho các trường phổ thông DTNT, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục cho con em đồng bào các DTTS.