Thực hiện Nghị quyết số 137/NQ-CP ngày 31/12/2017 của Chính phủ về công tác dân số trong tình hình mới, UBDT triển khai xây dựng Đề án “Bảo vệ và phát triển các DTTS dưới 10 nghìn người theo hướng bình đẳng, đồng đều giữa các dân tộc”. Để phục vụ cho việc xây dựng Đề án, UBDT đã cử đoàn công tác do bà Phạm Thị Thúy Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Địa phương I làm trưởng đoàn đến khảo sát đánh giá thực trạng tại các địa phương.

Tại tỉnh Lào Cai, Đoàn công tác đã đến gặp gỡ trực tiếp đồng bào dân tộc Bố Y và dân tộc Phù Lá để khảo sát bằng phiếu điều tra và phỏng vấn sâu một số nội dung liên quan. Sau khi thu thập số liệu, làm việc với lãnh đạo huyện và các phòng chuyên môn tại UBND các huyện, Đoàn công tác đã nghe báo cáo của xã Thanh Bình và thị trấn Mường Khương (huyện Mường Khương) và xã Nậm Sài (huyện Sa Pa). Theo báo cáo, việc thực hiện chính sách dân tộc nói chung và đối với đồng bào dân tộc Bố Y, Phù Lá nói riêng đã đạt được nhiều kết quá trong các lĩnh vực như: chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng; trợ giúp người nghèo về y tế, giáo dục, nhà ở; vay vốn tín dụng ưu đãi; đào tạo nghề lao động nông thôn và các chính sách thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo đối với các dân tộc trên địa bàn huyện.

Đối với lĩnh vực y tế, đồng bào dân tộc Bố Y và Phù Lá đều được cấp phát thẻ bảo hiểm y tế (BHYT); công tác cấp phát, thu, đổi thẻ BHYT được thực hiện thường xuyên, liên tục, đảm bảo cho đồng bào được khám, chữa trị, chăm sóc sức khỏe và thụ hưởng các chế độ qua BHYT theo quy định. Về giáo dục-đào tạo, con em người dân tộc Phù Lá, Bố Y được đi học đúng độ tuổi, được hưởng đầy đủ các chính sách.

Quang cảnh phỏng vấn đồng bào bằng phiếu điều tra

Qua khảo sát tại địa phương, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn tồn tại một số hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện các chính sách trên địa bàn. Dân tộc Bố Y và Phù Lá vẫn đang đứng trước nguy cơ tụt hậu về phát triển kinh tế, văn hóa, chất lượng dân số, nguồn nhân lực, bị đồng hóa về ngôn ngữ; công tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào còn nhiều khó khăn; tỉ lệ hộ nghèo và cận nghèo còn cao. Việc phát huy hiệu quả các chính sách hỗ trợ đầu tư, ý thức bảo quản công trình, chăm sóc sức khỏe và con em người dân tộc đến trường của người dân còn nhiều hạn chế. Đồng bào dân tộc Bố Y và Phù Lá còn nhiều khó khăn về kinh tế, có xu hương mai một về văn hóa. Hầu như dân tộc Phù Lá không giữ được tiếng nói truyền thống của dân tộc mình, hiện tại dân tộc Phù Lá sử dụng tiếng Quan Hỏa để giao tiếp trong gia đình và giao dịch các công việc khác đối với dân tộc khác, trang phục phụ nữ mặc trang phục khác nhau giữa các nhóm.

Công tác tuyên truyền các chủ trương, chính sách đến với người dân chưa được đồng bộ, hiệu quả chưa cao, chưa chú trọng tuyên truyền bằng tiếng DTTS; vì vậy đồng bào hạn chế trong việc tiếp cận và hiểu đúng các chủ trương, chính sách. Vẫn còn tồn tại một bộ phận người dân chưa hiểu đầy đủ ý nghĩa của các chính sách nên chưa chủ động tham gia; còn tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước; chưa mạnh dạn, tự lực vươn lên bằng tiềm năng sẵn có của mình; phần lớn bằng lòng với những gì mà họ có.

Các thông tin, dữ liệu thu được qua công tác khảo sát sẽ góp phần quan trọng cho việc xây dựng Đề án, sát với thực tế của đồng bào các DTTS rất ít người trong lĩnh vực công tác dân số.