Thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền

Trình bày Tờ trình về sự cần thiết điều chỉnh chủ trương đầu tư, Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, Chương trình được phê duyệt chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội là một chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước dành cho đồng bào dân tộc thiểu số. Đây là chương trình mục tiêu quốc gia mới, gồm nhiều dự án, tiểu dự án thành phần với nhiều bộ, ngành, cơ quan Trung ương cùng tham gia chủ trì, quản lý các dự án, tiểu dự án, nội dung thành phần.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương đã ban hành các văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện. Với sự quan tâm của toàn bộ hệ thống chính trị, thời gian qua, Chương trình được triển khai tại các địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, bước đầu tạo được những tác động tích cực tới đời sống của người dân, đặc biệt là ở khu vực các xã, thôn bản đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện phát sinh một số khó khăn, vướng mắc, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân và kết quả thực hiện Chương trình, cần thiết phải điều chỉnh một số nội dung tại chủ trương đầu tư.

Theo Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Chương trình điều chỉnh được phê duyệt, tổ chức thực hiện sẽ có những tác động tích cực đến phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, góp phần khắc phục khó khăn, vướng mắc hiện nay, tạo điều kiện giải ngân theo đúng quy định nguồn vốn của các dự án, tiểu dự án với tổng kinh phí dự kiến hơn 18.831 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương 15.882 tỷ đồng (vốn đầu tư gần 11.456,6 tỷ đồng; vốn sự nghiệp 4.425 tỷ đồng); ngân sách địa phương hơn 2.949 tỷ đồng. Bảo đảm nguồn lực đầu tư, hỗ trợ đúng địa bàn, đối tượng, đúng quy định của pháp luật, sẽ tạo được sự đồng thuận, chuyển biến mạnh mẽ nhận thức xã hội về lĩnh vực công tác dân tộc, chính sách dân tộc, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền.

Chương trình sau khi điều chỉnh được phê duyệt, tổ chức triển khai thực hiện sẽ đạt được đa mục tiêu về kinh tế - xã hội; quốc phòng - an ninh; xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh; góp phần củng cố tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc; củng cố, nâng cao niềm tin của đồng bào các dân tộc thiểu số đối với Đảng, Nhà nước.

Không làm thay đổi tổng mức đầu tư Chương trình

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cho rằng, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, điều chỉnh một số nội dung của chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là xuất phát từ thực tiễn vướng mắc, nội dung quy định chưa rõ ràng, thống nhất về đối tượng, địa bàn triển khai thực hiện một số dự án, tiểu dự án hỗ trợ các đơn vị sự nghiệp công về giáo dục, y tế, đào tạo nghề… Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh một số nội dung của chủ trương đầu tư để tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân một số dự án, tiểu dự án của Chương trình là phù hợp, cần thiết.

Đối với đề nghị điều chỉnh vốn, nhiều ý kiến tham gia thẩm tra cho rằng, hằng năm Chính phủ trình Quốc hội và Quốc hội phân bổ ngân sách từng nguồn vốn đầu tư, vốn sự nghiệp của Chương trình. Phần vốn đầu tư công trung hạn đã được phân bổ giao cho địa phương, vốn sự nghiệp được Chính phủ phân bổ năm 2022, 2023, 2024 và thông báo dự kiến mức vốn sự nghiệp nguồn ngân sách Trung ương giai đoạn 2024 - 2025 để các địa phương có căn cứ, chủ động trong việc triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Mặt khác, đến nay đã hơn 3 năm triển khai thực hiện, qua giám sát chuyên đề của Quốc hội, báo cáo của các địa phương không phản ánh vướng mắc liên quan đến nội dung này.

Nhất trí với các ý kiến thẩm tra, Thường trực Hội đồng dân tộc cho rằng, thực tế không có vướng mắc trong quá trình thực hiện liên quan đến nội dung này và việc điều chỉnh trong bối cảnh thời gian còn rất ít như hiện nay là không cần thiết. Mặt khác, các Nghị quyết của Quốc hội về giao vốn (cả vốn đầu tư và vốn sự nghiệp) cho các Chương trình mục tiêu quốc gia đã đảm bảo cơ sở pháp lý để thực hiện.

Cho ý kiến tại phiên họp về chủ trương và sự cần thiết đầu tư hỗ trợ một số đối tượng thuộc Chương trình, Phó tổng Kiểm toán nhà nước Hà Thị Mỹ Dung thống nhất với Báo cáo thẩm tra của Hội đồng Dân tộc là giao Chính phủ chịu trách nhiệm rà soát, điều chỉnh danh mục đầu tư nằm ngoài địa bàn thực hiện được quy định trong Nghị quyết 120/2020/QH14 đảm bảo các nguyên tắc, hiệu quả đầu tư và mục tiêu của Chương trình, khẩn trương sửa đổi, bổ sung các văn bản theo thẩm quyền để đẩy nhanh tiến độ thực hiện.

Đồng quan điểm, Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, việc bổ sung các đối tượng vào Chương trình như đề xuất của Chính phủ (gồm một số đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực công tác của dân tộc, các di tích quốc gia có giá trị tiêu biểu của các dân tộc thiểu số, một số trung tâm y tế huyện, bệnh viện của huyện có xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số...) là cần thiết.

"Đối tượng đầu tư của chương trình được quy định tại nghị quyết của Quốc hội nên việc bổ sung đối tượng thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Điểm 2 khoản 2, Nghị quyết 120/2020/QH14 nên sửa đổi theo hướng, bổ sung các đối tượng nêu trên vào Chương trình và giao Chính phủ quy định đối tượng cụ thể, đảm bảo không làm thay đổi tổng mức đầu tư, các nguyên tắc, hiệu quả và mục tiêu của chương trình. Đồng thời khẩn trương sửa đổi, bổ sung các văn bản theo thẩm quyền để đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình", ông Bùi Văn Cường nói.