Tuy nhiên, trong mấy năm trở lại đây, được sự tuyên truyền của các cấp chính quyền, đặc biệt từ khi thực hiện chủ trương nấu ăn tập trung cho học sinh bán trú, không những tình trạng học sinh tự bỏ học giữa chừng được cải thiện mà chất lượng học tập của các em nơi đây đã dần được nâng cao. Điển hình trong số đó là Trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở Mường Cai. 

Để tổ chức nấu ăn tập trung cho học sinh bán trú, xã Mường Cai đã huy động các tổ chức đoàn thể của địa phương như: Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Ban Mặt trận xã… phối hợp cùng Trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở Mường Cai cải tạo lại các khu đất trống bỏ hoang để làm vườn rau xanh. 

Đồng thời, hàng tuần, Đoàn Thanh niên xã lại tổ chức xuống giúp các em học sinh Trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở Mường Cai chăm sóc vườn rau để bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng hơn. 

Em Lò Thị Hồng, đoàn viên Thanh niên xã Mường Cai cho biết: Trong thời gian qua, Đoàn Thanh niên xã thường xuyên giúp các em học sinh trồng rau, dọn dẹp vệ sinh. Qua việc làm này, em cảm thấy rất vui, vì đã đóng góp công sức của mình giúp các em học sinh bán trú yên tâm học tập. 

Với đặc thù nằm ở xã biên giới nghèo khó của tỉnh Sơn La, 100% là đồng bào dân tộc, nên trước đây khi chưa tổ chức nấu ăn tập trung, tỷ lệ bỏ học có thời điểm lên đến 20% số học sinh. Nhưng từ năm học 2013-2014, Trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở Mường Cai tổ chức nấu ăn tập trung cho học sinh bán trú theo các khoản hỗ trợ của Nhà nước thì số học sinh bỏ học đã giảm hẳn. 

Em Vàng Thị Ong, học sinh lớp 9C bộc bạch: Trước đây, nhà trường chưa tổ chức nấu ăn tập trung, chúng em thường tự túc và rất vất vả. Nhưng từ khi nhà trường tổ chức nấu ăn thì bữa ăn đầy đủ hơn giúp chúng em yên tâm học tập. 

Còn em Sộng A Lia, học sinh lớp 9B tâm sự, được các thầy cô giáo tạo điều kiện giúp đỡ ở bán trú và nấu ăn tập trung tại trường dù cơ sở vật chất còn thiếu thốn nhưng em sẽ cố gắng học tập tốt để thi được vào trường nội trú của tỉnh Sơn La. 

Năm học 2016-2017, Trường phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở Mường Cai có 12 lớp với 471 em học sinh; trong đó, có tới 411 em học sinh bán trú. Mặc dù trang thiết bị phục vụ nấu ăn tập trung còn thiếu thốn. Song những bữa ăn tập trung thực sự là một động lực giúp các em học sinh nơi đây yên tâm bám trường, bám lớp. Các em được ăn uống đầy đủ, có nhiều thời gian dành cho việc học tập và số lượng học sinh khá, giỏi đã tăng rõ rệt. 

Theo thầy Nguyễn Xuân Bắc, Phó Hiệu trưởng nhà trường: Mấy năm trước tuy đã tổ chức bán trú dân nuôi, nhưng các em ở bản xa trường, đường xa cứ cuối tuần các em bỏ về nhà và chủ nhật hoặc đầu tuần vác gạo, muối, rau... vượt đèo, lội suối để đến trường. 

Việc sinh hoạt, ăn uống ở cơ sở bán trú phó mặc cho các em, tự nấu cơm… Nhưng nay khác, các em học sinh bán trú đã được tổ chức nấu ăn tập trung và có người phụ trách. Do đó, các em có thêm điều kiện học tập, vui chơi hơn. 

“Công tác nấu ăn tập trung thời gian qua của nhà trường luôn đảm bảo về khẩu phần và chế độ dinh dưỡng bữa ăn cho các em học sinh. Do đó, số học sinh bỏ học của trường không còn nữa và tỷ lệ học sinh khá, giỏi ngày càng tăng lên”, thầy Bắc chia sẻ. 

Việc tổ chức nấu ăn tập trung không những làm giảm tỷ lệ học sinh bỏ học giữa chừng mà còn giúp các em học sinh vùng cao có đủ sức khỏe để yên tâm học tập, đem con chữ về xây dựng vùng biên cương của Tổ quốc ngày càng phát triển hơn.