Chiếc chiếu lùn là một vật thiêng trong tín ngưỡng của đồng bào Chơ Ro ở các buôn làng xa xôi thuộc địa bàn huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai và chỉ cần nhìn vào những nếp hoa văn in trên chiếc chiếu, người ta đã có thể phần nào mường tượng ra đời sống văn hóa độc đáo của bà con dân tộc nơi đây.

Chiếc chiếu lùn đồng bào Chơ Ro phải dệt hoàn toàn bằng tay, bởi theo quan niệm từ xưa thì chỉ có sự cầu kỳ và cẩn thận như vậy mới truyền tải hết thành ý, sự tôn kính của người dệt. Nguyên liệu làm nên chiếc chiếu lùn hoàn toàn được lấy từ thân của cây lùn - một loại cây mọc ở vùng đầm lầy trong rừng.

Thân lùn được đưa về đến buôn làng sẽ được giao cho các bà, các chị đem chẻ dọc thớ, lột vỏ đem phơi và vót nan trong vòng 4 - 5 ngày để chống mối mọt, tiếp đó lại ngâm ngập nước hoặc phơi sương 2 đêm. Khi thấy các nan đã khô, những người phụ nữ trong buôn mới bắt đầu công đoạn đan chiếu lùn.

Công đoạn đầu tiên đòi hỏi sự cẩn thận và kỹ lưỡng là việc tạo ra đường tâm chiếu để từ đó tạo ra những hoa văn và sự cân đối của chiếc chiếu lùn thành phẩm. Ngoài ra, khi đan người phụ nữ phải kéo làm sao cho các nan thật khít vào nhau để quá trình sử dụng sẽ không bị xô vẹo, xộc xệch. Chiều dài và rộng của chiếu phải được căn chỉnh sao cho từ tâm chiếu ra các cạnh của chiếu được đều nhau.

Thường thì thời gian để hoàn thành một sản phẩm chiếu lùn tiêu tốn ít nhất khoảng 3 ngày. Những đường nét mỹ thuật trên chiếu là hình thoi, hình chữ N hoặc những hình ảnh về thiên nhiên cuộc sống sinh hoạt hàng ngày diễn ra trong buôn làng Chơ Ro.

Không chỉ gắn với vòng sinh tử của con người, chiếc chiếu lùn Chơ Ro còn là vật đặc biệt không thể thiếu được trong các lễ cưới, khi cô dâu và chú rể cùng nhau quỳ gối để mời rượu cha mẹ và gia đình trong suốt buổi lễ. Và cũng chính chiếc chiếu ấy sẽ theo cặp vợ chồng trẻ vào buồng tân hôn, trải trên chiếc giường cưới với ước muốn mai này họ sẽ sống hạnh phúc, gắn bó trọn đời, con đàn cháu đống như những thế hệ đi trước...